Çıraklık ve Mesleki Eğitim

Mesleki Eğitim Kanununa göre kalfa ve usta tanımları aşağıdaki gibidir.

“Kalfa“, bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi;

“Usta“, bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen; üretimi planlayabilen; üretim sırasında karşılaşılabilecek problemleri çözümleyebilen; düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile açıklayabilen; üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi;

ifade eder.

Ustalık sınavına girme şartları:

Madde 28 – a) Ustalık sınavı, adayın, kendi mesleğinde usta olarak çalışabilmesi için gerekli bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilir standartlara göre bağımsız olarak uygulayıp uygulayamadığını ölçmek amacı ile düzenlenir.

Sınavın esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.

b) (Değişik : 29/6/2001 – 4702/16 md.) Kalfaların, ustalık sınavlarına girebilmesi içinmesleklerin özelliğine göre Bakanlıkça belirlenecek süre kadar çalışmış ve ustalık eğitimi kurslarını başarı ile tamamlamış olmaları gerekir.

c) (Bu metin yürürlükten kaldırılmıştır.) Kalfalık yeterliğini kazanmış olup mesleklerinde en az beş yıl çalışmış olanlar ustalık sınavlarına doğrudan katılabilirler.

Bu sınavları başarı ile tamamlayanlara ustalık belgesi verilir. Ustalık belgesi bulunmayanlar usta unvanı ile çalışamaz ve çalıştırılamazlar.

Meslek lisesi mezunları için ustalık

Madde 29 – (Değişik : 29/6/2001 – 4702/17 md.)

En az üç yıl süreli mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarından veya mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olanlar, Bakanlıkça düzenlenen ustalık eğitim kurslarına katılabilecekleri gibi doğrudan da ustalık sınavlarına girebilir.

Bu kursların kapsam ve süreleri ile sınavların esas ve usulleri Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Ustalık unvanının kullanılmadığı mesleklerde çalışanlara, ustalık belgesinin hak, yetki ve sorumluluklarını taşıyan belge aynı esaslara göre verilir.

Mesleki ve teknik orta öğretim kurumu veya mesleki ve teknik eğitim merkezi mezunlarından, alanlarında Bakanlığa bağlı iki yıllık bir yaygın eğitim kurumundan belge alanlara doğrudan ustalık belgesi verilir.⁽¹⁾

İşyeri açma, bağımsız işyeri nasıl açılır, iş yeri açma yetki ve belgesini kim verir, ustalık belgesi için yaş şartı varmı, 

Madde 30 – (Değişik : 29/6/2001 – 4702/18 md.)

Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilir.

Bu Kanun kapsamına alınan il ve mesleklerde; belediyeler ve işyeri açma izni vermeye yetkili diğer kurum ve kuruluşlar işyeri açacaklardan, meslek odaları ise işyeri sahibi olarak üye kaydı yaptıracaklardan, ustalık belgesi istemek zorundadır.

Bu işyerlerinde alanında mesleki eğitim almış olanlar istihdam edilir. İstihdam edilenlerin almaları gereken eğitimin seviyesi, türü ile halen çalışanların durumu Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

İşyeri sahipleri veya o işyerinde çalışan ustalık belgesi sahipleri, ustalık belgelerini işyerlerine asar.

Ustalık belgesi sahibi olanlar bu haklarını onsekiz yaşını tamamlayana kadar kullanamaz.

Teknik lise mezunları veya mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarının dört yıllık eğitim programlarından mezun olanlara, ustalık belgesinin yetki ve sorumluluklarını taşıyan, mesleklerinde bağımsız İşyeri Açma Belgesi verilir.(1)

Usta öğreticilik belgesi

Madde 31 – Ustalık yeterliğini kazanmış olanlar Bakanlıkça açılacak iş pedagojisi kurslarını başarıyla tamamladıkları takdirde kendilerine usta öğreticilik belgesi verilir.

5174 sayılı kanuna göre;

Madde 102- Ticaret siciline kayıtlı olanlardan 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda öngörülen ustalık belgesi istenmez.

Ustalık Belgesi kimlere verilir?

Geçici Madde 1 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte;

a) Bakanlıkça tesbit edilen meslek dallarında çalışmakta olup, bakanlıkça ilan edilecek tarihten itibaren üç ay içerisinde müracaat edenlerden;

1. 18 yaşını doldurmuş olanlar doğrudan,

2. 16 yaşını doldurmuş olanlar kapsam ve süreleri Bakanlıkça belirlenecek eğitime tabi tutulduktan sonra,

Kalfalık imtihanlarına alınırlar. İmtihanlarda başarılı olanlara kalfalık belgesi verilir.

3. Kalfalık belgesini almış olup 22 yaşını doldurmuş olanlara ustalık imtihanlarını başarmaları şartı ile ustalık belgesi verilir.

4. Lise dengi mesleki ve teknik öğretim kurumlarından 1985 – 1986 öğretim yılı sonuna kadar mezun olanlara;

Doğrudan ustalık belgesi verilir.

__________________

(1) Ustalık belgesi ile ilgili olarak 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Kanunun 102 nci maddesine bakınız.

Ustalık Belgesi başvurusunda istenilen belgeler nelerdir?

a-Ek III  formu

b-Öğrenim belgesi aslı ve örneği (Aslı onaylandıktan sonra iade edilir)

c-Nüfus cüzdanı aslı ve örneği

d-Dört adet vesikalık fotoğraf

e-Sağlık ve fiziki durumunun mesleğinin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olduğunu gösterir doktor raporu

f-Kalfalık Belgesinin aslı ve fotokopisi

g-06.01.1998´den sonraki çalışmalar için SGK belgesi

Ustalık Belgesi Başvuru formları belgeleri:

1- Ustalık eğitimi (EK-10) başvuru formu için tıklayınız.

2- Ustalık eğitimini tamamlayanların (EK-11) bitirme sınavlarına girmek için doldurmaları gereken form için tıklayınız.

3- 9. Maddeye göre tamamlama eğitimine katılacakların (EK-1) başvurmaları için gerekli olan form için tıklayınız.

4- Af döneminde kalfalık belgesini aldıktan sonra hizmet belgelendirerek (EK-3)başvurmaları için gerekli olan form için tıklayınız.

5- Af döneminde Maliye kaydı ile hizmet belgelendirerek (EK-4) başvurmaları için gerekli olan form için tıklayınız.

Ustalık belgesi almak için size en yakın Mesleki Eğitim Merkezine başvurup ayrıntılı bilgi elde edinebilirsiniz.